O presidente do Consello de Transparencia e Bo Goberno, José Luís Rodríguez Álvarez, compareceu esta tarde na Comisión de Política Territorial e Función Pública do Congreso para presentar as Memorias de Actividades do Consello correspondentes aos exercicios 2019 e 2020 e para informar as cuestións expostas por varios grupos parlamentarios nas súas correspondentes iniciativas.

Rodríguez expuxo resumidamente os aspectos máis relevantes das memorias do Consello e, en concreto, centrou a primeira parte da súa intervención en informar sobre dous ámbitos: a avaliación do grao de aplicación da lei de transparencia e a resolución das reclamacións presentadas en defensa do dereito de acceso á información pública.

Respecto das actividades de avaliación do ano 2019, explicou, por unha banda, o gran valor e utilidade de MESTA, metodoloxía propia do Consello de Transparencia para a avaliación; e, por outro, a evolución positiva no índice de cumprimento (que pasou de 62% no ano 2018 a un 77,3% no 2019). En relación coa tramitación e resolución das reclamacións en materia de acceso á información, o presidente do Consello resaltou o aumento sostido das reclamacións recibidas. Así, en 2015 foron 517 e en 2018 xa se elevaron a 1338. No ano 2019 rexistráronse 1780 e en 2020, un número lixeiramente inferior, 1704.

A seguir, Rodríguez destacou dúas cuestións incluídas na memoria do ano 2020 e que “reflicten outras tantas disfuncionalidades na xestión das solicitudes de acceso á información pública”. En primeiro lugar, o elevado número de reclamacións que se presentaron porque as solicitudes de acceso á información foron desestimadas por silencio administrativo ‒no ámbito estatal foron o 47% e no autonómico do 70% ‒. E, en segundo lugar, a excesiva preponderancia dos motivos formais fronte aos materiais na denegación das solicitudes de acceso á información, situación que se utiliza como “recurso fácil para evitar a maior complexidade de valorar a aplicación dos límites dos artigos 14 e 15, que requiren unha ponderación razoada e unha xustificación suficiente e clara”.

Outra cuestión que abordou o presidente do Consello é o cumprimento das resolucións do organismo. O Consello reforzou este ámbito e iso produciu unha redución en 10 puntos da porcentaxe de incumprimento aínda que, matizou Rodríguez, “queda moito por mellorar neste terreo” e prosegue: “esta é unha das cuestións capitais que deberán abordarse no proceso de reforma da lei de transparencia “.

Ademais, o presidente José Luís Rodríguez tratou outras cuestións relacionadas directamente coa situación actual do Consello de Transparencia e Bo Goberno e pediu “completar a creación da institución”. Nese sentido, lembrou que o organismo naceu nun contexto de crise económica e austeridade e que nos sete anos de funcionamento o orzamento, que está á cola con respecto a outras Autoridades Administrativas Independentes, non só non mellorou senón que empeorou sensiblemente. E con respecto aos recursos humanos, o Consello de Transparencia conta cun persoal de 24 persoas, case idéntica á que recibiu como dotación inicial e que “é notoriamente insuficiente para que o Consello xestione de maneira eficiente a carga de traballo actual que, ademais, como xa indiquei, incrementouse sensiblemente no que vai de ano”. Esta falta de medios materiais e persoais foi denunciado en varios informes de relevantes organismos tanto nacionais como internacionais.

Por último, o comparecente puxo de manifesto como afecta a precariedade de recursos á dificultade de cumprir eficazmente coas funcións que ten encomendadas. "Para que o Estado español conte cun órgano garante da transparencia e do acceso á información pública aliñado cos seus homólogos europeos e que cumpra cos estándares esixidos pola Unión Europea e o Consello de Europa urxe completar a creación do Consello", concluíu José Luís Rodríguez Álvarez.