O Consello de Transparencia e Bo Goberno é a autoridade administrativa independente de garantía en materia de acceso á información pública e transparencia a nivel estatal. Foi creado pola Lei 19/2013, do 9 de decembro, de transparencia, acceso á información pública e bo goberno (en diante LTAIBG ou Lei de Transparencia).
El Consejo es un organismo independiente, con personalidad jurídica propia y plena capacidad de obrar. Actúa con absoluta independencia del Gobierno, de las administraciones públicas y de cualquier interés empresarial o comercial. Su presidente no está sujeto a mandato imperativo y no recibe instrucciones o indicaciones de ninguna autoridad. Se rige por lo dispuesto en la mencionada LTAIBG, y por su Estatuto, aprobado por Real Decreto 615/2024, de 2 de julio.
As principais funcións do Consello son dous:
- Garantir o dereito de todas as persoas a acceder á información pública.
- Controlar o cumprimento das obrigas de transparencia impostas aos organismos e as entidades públicas.
En contra do que se podería deducir da súa denominación oficial, non ten atribuída ningunha competencia directa en materia de “bo goberno”.
Como garante do dereito de acceso á información pública, o Consello resolve as reclamacións presentadas fronte á Administración Xeral do Estado e as entidades do sector público estatal polos cidadáns e as cidadás que non están conformes coa resposta que recibiron ás súas solicitudes de información pública (ou coa falta de resposta, é dicir, coa desestimación das súas solicitudes por silencio administrativo). Tamén resolve as reclamacións presentadas fronte ás administracións autonómicas e locais naquelas comunidades autónomas que lle atribuíron esta competencia mediante convenio.
Como órgano de control, supervisa e avalía o cumprimento da Lei de Transparencia, especialmente no referente ás obrigas de publicidade activa, verificando se as institucións, os organismos e as entidades públicas estatais publican nas súas páxinas web a información que lles esixe a lei. Esta actividade de control esténdese tamén a determinadas entidades privadas que reciben subvencións ou axudas públicas relevantes. Ademais, tramita as denuncias presentadas polos cidadáns e as cidadás polo incumprimento das obrigas de publicidade activa.
Xunto a estas dúas funcións principais, realiza outras que contribúen a promover e fortalecer a transparencia pública:
- Adopta criterios de interpretación uniforme das obrigas contidas na lei.
- Asesora e resolve consultas das persoas e unidades encargadas de aplicar a normativa de transparencia.
- Realiza actividades de sensibilización e divulgación dirixidas á cidadanía.
- Promove actividades formativas para capacitar aos empregados públicos en materia de transparencia.
- Colabora e traballa con outros órganos con funcións similares a nivel autonómico e internacional.
O Consello é unha institución aínda nova, que comezou a súa actividade en 2015, pero cuxa contribución á configuración dun sistema de transparencia pública en España foi capital, mediante unha actuación que sempre se caracterizou pola súa total obxectividade e independencia.
O equipo do Consello está actualmente integrado por unha trintena de funcionarios públicos. Desde o 20 de outubro de 2020 presidir José Luís Rodríguez Álvarez, profesor de Dereito Constitucional na Universidade Complutense, que tamén foi director da Axencia Española de Protección de Datos, entre outras responsabilidades públicas.