O BOE de hoxe publica o Real Decreto 615/2024, do 2 de xullo, polo que se aproba o novo Estatuto do Consello de Transparencia e Bo Goberno (CTBG). O Estatuto desenvolve as previsións da Lei 19/2013, do 9 de decembro, de transparencia, acceso á información pública e bo goberno (LTAIBG), regulando a estrutura e o funcionamento do Consello como Autoridade Administrativa Independente que tutela o dereito de acceso á información pública e vela polo cumprimento das obrigas de transparencia na Administración Xeral do Estado e no sector público estatal, así como naquelas Comunidades e Cidades Autónomas que lle encomendaron estas funcións.

O novo Estatuto, que substitúe ao aprobado en outubro de 2014, contribúe a fortalecer a institución, dotándoa dunha estrutura orgánica e dun réxime xurídico de funcionamento máis acorde coa súa natureza de Autoridade Administrativa Independente. Con este fin, introduce importantes novidades, entre as que cabe destacar as seguintes:

• Recoñece expresamente a súa natureza de Autoridade Administrativa Independente.
• Actualiza o seu réxime xurídico, incorporando os cambios lexislativos habidos desde a súa creación.
• Dótalle dunha nova estrutura orgánica.
• Regula con detalle los fines, las funciones y las garantías de autonomía e independencia.
• Clarifica e precisa as funcións e as regras de funcionamento de todos os seus órganos.
• Amplía e mellora a regulación do réxime económico, patrimonial e de persoal, así como o de contabilidade e control.

De capital importancia para o fortalecemento do Consello é a nova estrutura orgánica, que incorpora tres novos órganos. En primeiro lugar, créase unha Secretaría Xeral como órgano de xestión dos servizos comúns, tarefa esencial nun organismo destas características. Por outra banda, pasa a contar con tres subdireccións xerais, reforzando así a súa capacidade para desenvolver os labores de tutela do dereito de acceso á información pública e de avaliación do cumprimento das obrigas de transparencia. Finalmente, créase un Gabinete como órgano de apoio á Presidencia (á que se confire o rango de Subsecretaría) nas súas múltiples funcións directivas e decisorias.

Xunto a iso, o novo Estatuto actualiza o réxime xurídico do Consello, adecuar aos cambios lexislativos habidos desde 2014, entre os que destaca a súa transformación en Autoridade Administrativa Independente pola Lei 40/2015, do 1 de outubro, de Réxime Xurídico do Sector Público. Así mesmo, introdúcese unha regulación máis detallada dos fins, as funcións e as garantías de autonomía e independencia. Regúlase a colaboración cos demais órganos garantes da transparencia, así como a colaboración internacional con órganos de natureza análoga.

Por outra banda, se clarifican e sistematizan as funcións que corresponden aos distintos órganos directivos, precisando a asignación dalgunhas que xa viñan desenvolvendo e reflectindo expresamente outras atribuídas con posterioridade por leis sectoriais. Nesta mesma liña, introdúcense algúns cambios nas regras de funcionamento da Comisión de Transparencia e Bo Goberno, establecéndose unha nova periodicidade das súas sesións, así como a posibilidade de celebrar sesións e adoptar acordos de forma presencial ou a distancia.

Por último, inclúense importantes modificacións na súa réxime económico, patrimonial e de persoal para actualizar aos cambios lexislativos e equiparar ao das demais autoridades administrativas independentes. De igual modo, amplíase e mellora a regulación do réxime de contabilidade e control.

Un Estatuto necesario

A aprobación dun novo estatuto do Consello era un dos principais obxectivos da actual Presidencia. No Plan Estratéxico 2022-2025 identificouse que, xunto con a escaseza de recursos humanos e materiais, a outra gran debilidade do Consello, con impacto en todas as súas áreas funcionais, era a inadecuación da estrutura orgánica da institución para atender ás necesidades reais de funcionamento e cumprir eficazmente coas tarefas encomendadas.

Ao estar configurado a imaxe dunha dirección xeral, restábaselle eficacia para desenvolver as funcións propias dunha autoridade administrativa independente, dificultade que se foi agravando co transcurso do tempo e o constante incremento da demanda cidadá de actuacións do Consello. Consecuentemente, no Plan fixouse como primeiro obxectivo estratéxico transversal «adecuar os recursos e a estrutura do Consello ás súas competencias e funcións».

La reforma del Estatuto era también necesaria para actualizar su régimen jurídico a los cambios legales que se habían ido operando desde su creación y para regular con más precisión sus funciones y la distribución interna de las mismas entre sus órganos a la luz de la experiencia adquirida durante estos años.

De ahí que desde el Consejo se haya promovido esta reforma que aborda elementos esenciales para su fortalecimiento como institución y para reforzar su capacidad de cumplir con las funciones que tiene encomendadas. Con ella, el régimen jurídico del Consejo se pone al día en todos los aspectos que no requieren una norma con rango de ley, a la espera de que se culmine la programada reforma de la LTAIBG, en la que se deberán incorporar los demás elementos imprescindibles para garantizar la plena eficacia de sus actuaciones como garante de la transparencia pública.

O Consello celebra a aprobación do seu novo marco normativo, que, xunto con os incrementos das dotacións orzamentarias e de persoal habidas nos últimos anos, supón un gran avance na consolidación da institución cando está a piques de cumprir os primeiros dez anos de vida.